Een Zonnecyclus gezien in röntgenstralen
Foto: ISAS / NASA

Het aantal zonnevlekken en magnetische polariteit van zonnevlekken varieert met een periode van ongeveer 11 jaar (22 jaar magnetische). Rond het zonneminimum zijn er weinig zonnevlekken zichtbaar en kan het gebeuren dat de zon enkele dagen volledig blanco is. Ongeveer 18 maanden voordat de oude cyclus eindigt, kunnen al enkele vlekken van de nieuwe cyclus op de zon verschijnen nabij 25 graden noorderbreedte of zuiderbreedte, met de overblijvende zonnevlekkengroepen die zich op beide zijden van de evenaar bevinden.

Nadat de zonnevlekken uit de oude cyclus 'gestorven' zijn, zullen de nieuwe vlekken groter worden en zullen er meer nieuwe vlekken gevormd worden. Met deze sprong in zonnevlekkenvorming verspreiden deze vlekken zich naar hogere breedtegraden tot 30 graden noordelijk of zuidelijk, die aangeven dat de nieuwe cyclus aan het opkomen is (enkele kortdurende zonnevlekken kunnen ontstaan tot 70 graden noordelijk of zuidelijk). De zonnevlekken vormen zich in verscheidene groepen, bestaande uit een grotere dominante zonnevlekleider of zonnevlekkenleider, vaak gevolgd aangezien de zon draait door wat kleinere staartvlekken. De activiteit verspreidt zich ook in locatie, met elke hemisfeer die een onregelmatige brede gordel vormt van zonnevlekkenactiviteit die langzaam naar de evenaar drijft wanneer de cyclus verdergaat.

Wanneer we ongeveer halfweg de zonnecyclus zitten, kunnen er zich momenten voordoen van een zonnevlekkenmaximum, met de hoofdgordel die dan ongeveer 40 graden breed is, gecentreerd rond 20 graden noorderbreedte/zuiderbreedte. Zeer grote en complexe zonnevlekkengroepen kunnen zich voordoen nabij en na het maximum, waarvan velen een ingewikkeld magnetische structuur hebben. Het aantal zonnevlekken zal dan inkrimpen in de jaren nadien, waarbij de meerderheid zich vormt in een kleinere breedtegraad, deze vlekken worden minder. Een zonnevlekkenminimum volgt hierna. Er zijn dan weinig zonnevlekken zichtbaar, meestal nabij de zevende breedtegraad noordelijk/zuidelijk.

De zonevlekkengetallen van SC23De zonevlekkengetallen tijdens zonnevlekkencyclus 23

Op bovenstaande afbeelding ziet u een algemene voorstelling van de zonnevlekkencyclus. Zoals u ziet, was er rond het jaar 1996 een periode met zeer weinig zonnevlekken. Dit was een zonnevlekkenminimum, de zon ziet er dan ook blanco uit zoals je kan zien op de kleine zonneafbeeldingen eronder. Naarmate de cyclus vordert, merk je dat de zon steeds actiever wordt en uiteindelijk haar maximum bereikte in 2001 om dan terug af te zwakken naar een nieuw zonnevlekkenminimum.

De zonnevlekkencyclusDe zon tijdens zonnevlekkencyclus 23 - Foto: NASA

Zonnevlekkengroepen

Zonnevlekken vormen zich in magnetisch aan elkaar verbonden bipolaire groepen, met aan elk einde een gelokaliseerd magnetisch veld dat we een fluxbuis noemen. De magnetische configuratie van deze fluxbuis (of dipool) wordt meestal bepaald door de Hale-Nicholson regels. Deze stellen dat de voorafgegane zonnevlekpolariteit meestal de dominante leider is in de meeste groepen voor de volledige 11-jarige zonnevlekkencyclus.

Voorbeeld: In de noordelijke hemisfeer zullen de zonnevlekken die elke groep over de zon leiden, aangezien de zon draait, misschien een zonnevlekkencyclus beginnen met een 'noordelijke' magnetische polariteit. De volgelingen in dezelfde groep zullen dan een zuidelijke polariteit hebben. Leidende zonnevlekken in groepen van de zuidelijke hemisfeer zouden dan een zuidelijke magnetische polariteit hebben en zouden dan gevolgd worden door de noordelijke zonnevlekpolariteiten in de groep. De polariteitrichting van zonnevlekkengroepen wordt enkel behouden tot het volgende zonnevlekkenminimum, wanneer de polen omdraaien voor beide hemisferen.

De magnetische as van de zonnevlekkengroep helt meestal lichtjes naar de oost-westelijke lijn van de zon, kantelend van drie graden nabij de equator tot 11 graden op de dertigste breedtegraad noordelijk of zuidelijk. Indien de as zeer gekanteld is, zal de groep proberen te draaien totdat de assen meer parallel zijn tot de evenaar. Leidende zonnevlekpolariteiten in meeste bipolaire groepen proberen een beetje groter en beter ontwikkeld te zijn dan de wat meertallige zonnevlekvolgelingen. Leidende vlekken in ontwikkelende groepen proberen zich ook westwaarts te bewegen naar het hoofd van de groep. Indien een groep start met de omgekeerde polariteit zal die meestal sterven; of de leidende vlek, of de leidende polariteitgroep achter een zonnevlekvolgeling, zal zich westwaarts bewegen door of langsheen het veld van de zonnevlekvolgelingen en een magnetisch scherm aanmaken en zo mogelijke zonnevlamactiviteit veroorzaken totdat het zijn rechtmatige plaats heeft ingenomen in het leidende deel van de groep. Stabiele zonnevlekken lijken aannemelijk symmetrisch te zijn tenzij er een extensief magnetisch scherm nabij is van een opkomende magnetische flux of het voorbijgaan van een regio van omgekeerde magnetische polariteit. Magnetische schermen kunnen grote porties van de penumbra van de zonnevlek vervormen of doen verdwijnen. Grote zonnevlekken vormen algemeen de fusie van de kleinere. Grote zonnevlekgroepen kunnen meer dan 182 000 kilometer lang zijn en meestal het resultaat van de verschijning van meerdere fluxbuizen, aangezien individuele dipolen zelden de 50 000 kilometer lengte overschrijden.

Sander

Vancanneyt Sander

Oprichter & beheerder van Spacepage & Poollicht.beSterrenkunde en ruimteweer redacteur.

Dit gebeurde vandaag in 1802

Het gebeurde toen

De Duitse astronoom Heinrich Wilhelm Matthias Olbers ontdekt de planetoïde 2 Pallas. Dit was de tweede planetoïde die ooit werd ontdekt. De planetoïde 2 Pallas beweegt zich in een baan om de Zon op een afstand van ongeveer 416 miljoen kilometer en is ongeveer 550 kilometer groot. Deze ruimterots werd genoemd naar Pallas uit de Griekse mythologie, de dochter van Zeus en beschermgodin van de stad Athene. Foto: NASA

Ontdek meer gebeurtenissen

Redacteurs gezocht

Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!

Wordt medewerker

Steun Spacepage

Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.

23%

Sociale netwerken