Een sterrenbeeld is een verzameling sterren die ogenschijnlijk een figuur vormen wanneer we deze sterren met denkbeeldige lijnen verbinden. Vanop aarde lijken deze sterren die een sterrenbeeld vormen dicht bij elkaar te staan maar in het heelal bevinden deze sterren zich vele licthjaren van elkaar. Sterrenbeelden hebben een rijke geschiedenis en hebben veelal namen gekregen die afkomstig zijn uit de Griekse of Romeinse mythologie of van dieren. de huidige indeling van de sterrenbeelden is voornamelijk gebaseerd op de sterrenatlas die in 1603 werd uitgegeven door de Duitse sterrenkundige Johannes Bayer. In dit artikel bespreken we het minder bekende sterrenbeeld Raaf (Corvus).
Mythologie
Het sterrenbeeld Raaf kan in verband gebracht worden met verschillende mythische legendes maar volgens één daarvan was deze raaf een dienaar van de god Apollo en werd hij op een dag door deze god gestuurd om water te gaan halen. Onderweg kon deze vogel niet weerstaan aan de lekkernij van enkele vijgen en doordat hij vertraging had opgelopen besloot hij tegen Apollo te vertellen dat hij gehinderd werd door een waterslang. De raaf kwam veel te laat terug met een beker water waarin hij ook de waterslang had gestopt aan bij Apollo en deze doorzag meteen zijn leugen waarna de god besloot zowel de raaf als ook de beker met de waterslang aan de sterrenhemel te plaatsen als straf.
Waar en wanneer vind ik de Raaf aan de sterrenhemel?
Dit sterrenbeeld, dat één van de 48 constellaties is van Ptolemeus, maakt samen met de andere sterrenbeelden Sextant en Beker deel uit van een groepje minder bekende sterrenbeelden en is het best te zien in de lente. Door de lage declinatie van dit groepje sterrenbeelden, waarvan Raaf en Beker het zuidelijkst liggen, zijn deze constellaties dan ook maar slechts enkele uren zichtbaar. Men kan ze het best terugvinden wanneer men zich met de rug naar het noorden stelt en ten zuiden van de sterrenbeelden Leeuw en Maagd kijkt. In grootte is Corvus het 70ste sterrenbeeld.
Aangrenzende sterrenbeelden
- Maagd (Virgo)
- Beker (Crater)
- Waterslang (Hydra)
Wat zijn de belangrijkste sterren?
Het sterrenbeeld Raaf beschikt maar over 11 sterren die met blote oog zichtbaar zijn en hiervan is Gamma de helderste met magnitude 2,6. Deze blauwe ster, die ook de naam 'Gienah Ghurab' draagt, is eveneens de helderste ster van het trio sterrenbeelden (Raaf, Beker en Sextant). Naast de ster Gamma is R. Corvi voor astronomen ook een zeer interessante ster aangezien de helderheid van deze ster varieert tussen magnitude 6,7 en 14,4 in een tijdspanne van één jaar. Dit grote helderheidsverschil (8 magnitudes) is dan ook zeer uitzonderlijk. Nog een heldere ster in het sterrenbeeld Raaf (Corvus) is de ster Bèta die ook de naam 'Kraz' kreeg. Dit is een veranderlijke ster waarvan de helderheid varieert tussen magnitude 2,60 en 2,66. Deze ster bevindt zich op een afstand van 140 lichtjaar van de Zon en heeft een lichtkracht van 160 maal de lichtkracht van de Zon.
Welke andere objecten zijn er te vinden in de Raaf?
Wie geen telescoop gebruikt, zal in dit sterrenbeeld niet veel deep-sky objecten terugvinden. Zo bevinden zich in het sterrenbeeld Curvus geen objecten uit de bekende Messierlijst. Indien je beschikt over een middelgrote of grote sterrenkijker zal je onder de indruk zijn van de twee sterrenstelsels NGC 4038 en NGC 4039 die elkaar bijna lijken te raken. Deze twee botsende sterrenstelsels worden ook wel de 'Antennes' of het 'Antennestelsel' genoemd en deze naam verwijst naar hun rare vorm die ontstaan is door hun wederzijdse aantrekkingskracht. Beide balkspiraalstelsels zijn van de 11de magnitude en bevinden zich in de buurt van de ster Gamma. Het Antennestelsel bevindt zich op een afstand van ongeveer 65 miljoen lichtjaar van de Aarde en werd op 7 februari 1785 ontdekt door de Duits-Britse astronoom William Herschel. Het Antennestelsel behoort ook tot de NGC 4038-groep van sterrenstelsels. Deze groep bestaat uit 13 tot 27 leden die zich in de sterrenbeelden Raaf en Beker bevinden. Door de botsing van beide sterrenstelsel is een groot gebied met interstellair gas van hoge dichtheid ontstaan waar stervorming in plaatsvindt. Een ander mooi deep-sky object in het sterrenbeeld Raaf is de planetaire nevel NGC 4361. Dit object bevindt zich in het midden van het sterrenbeeld en op het eerst zicht lijkt op een klein elliptisch sterrenstelsel. Deze planetaire nevel, die de bijnaam 'Smoke Ring Nebula' kreeg, heeft een schijnbare helderheid van magnitude 10,9 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 2 500 lichtjaar van de Aarde. Deze nevel heeft een diameter van 50 boogseconden, in het centrum bevindt zich een zwakke ster met een helderheid van magnitude 13.
Het Antennestelsel (NGC 4038) in het sterrenbeeld Raaf (Curvus) - Foto: Göran Nilsson & The Liverpool Telescope
