Een sterrenbeeld is een verzameling sterren die ogenschijnlijk een figuur vormen wanneer we deze sterren met denkbeeldige lijnen verbinden. Vanop aarde lijken deze sterren die een sterrenbeeld vormen dicht bij elkaar te staan maar in het heelal bevinden deze sterren zich vele licthjaren van elkaar. Sterrenbeelden hebben een rijke geschiedenis en hebben veelal namen gekregen die afkomstig zijn uit de Griekse of Romeinse mythologie of van dieren. de huidige indeling van de sterrenbeelden is voornamelijk gebaseerd op de sterrenatlas die in 1603 werd uitgegeven door de Duitse sterrenkundige Johannes Bayer. In dit artikel bespreken we het minder bekende sterrenbeeld Oven (Fornax).
Algemeen
Fornax is een sterrenbeeld van het zuidelijk halfrond en is in België en Nederland niet zichtbaar. Dit sterrenbeeld werd voor het eerst geïntroduceerd in 1756 door Nicolas Louis de Lacaille onder de naam Fornax Chemica (Latijns voor 'chemische oven'). In grootte is Fornax het 41ste sterrenbeeld. Veel valt er over Fornax niet te zeggen, doch bevat dit sterrenbeeld veel sterrenstelsels die deel uitmaken van de bekende Fornax Cluster.
Aangrenzende sterrenbeelden
- Cetus
- Sculptor
- Phoenix
- Eridanus
Wat zijn de belangrijkste sterren?
In het sterrenbeeld Oven (Fornax) is Alpha Fornacis de helderste ster. Deze ster heeft een visuele helderheid van magnitude 3,8 en bevindt zich op een afstand van 46 lichtjaar van de Aarde. Alpha Fornacis is ongeveer 2,9 miljard jaar oud en 33% zwaarder dan onze ster, de zon. De tweede helderste ster uit dit sterrenbeeld is Beta Fornacis. Deze ster heeft een visuele helderheid van magnitude 4,5 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 169 lichtjaar.
Welke andere objecten zijn er te vinden in Fornax?
Het sterrenbeeld Oven (Fornax) kent geen objecten uit de bekende Messierlijst maar is bij sterrenkundigen en amateur-astronomen wel bekend om de Fornax Cluster. Deze vrij kleine cluster bestaat uit 58 sterrenstelsels en de cluster bevindt zich op een afstand van ongeveer 62 miljoen lichtjaar van de Aarde. In het centrum van de Fornax Cluster bevindt zich NGC 1399. Dit elliptisch sterrenstelsel werd op 22 oktober 1835 ontdekt door de Britse astronoom John Herschel. Het sterrenstelsel heeft een visuele helderheid van magnitude 9,9 en is daarom enkel zichtbaar met grotere telescopen. Nog een opvallend sterrenstelsel uit de Fornax Cluster is NGC 1316. Dit lensvormig sterrenstelsel bevindt zich op een afstand van 65 miljoen lichtjaar van de Aarde en werd op 2 september 1826 ontdekt door de Schotse astronoom James Dunlop. NGC 1316 heeft een visuele helderheid van magnitude 9,4 en is de op drie na helderste radiobron aan de hemel. In het sterrenbeeld Oven vinden we ook de bolvormige sterrenhoop NGC 1049 terug. Dit hemelobject bevindt zich op een afstand van 630 000 lichtjaar van ons en heeft een visuele helderheid van magnitude 12,9. Deze bolhoop werd op 19 oktober 1835 ontdekt door de Britse astronoom John Herschel. Andere noemenswaardige sterrenstelsels die deel uitmaken van de Fornax Cluster zijn NGC 1310, NGC 1365 en NGC 1350.
De Fornax Cluster gefotografeerd met behulp van de VLT Survey Telescope - Foto: ESO
