Astronomen hebben met behulp van de 8,1 meter Gemini South telescoop in Chili en met de techniek van adaptieve optiek nieuwe prachtige opnamen kunnen maken van het westelijke deel van de bekende Carinanevel. De resultaten zijn verbluffend en nooit eerder werd dit deel van de Carinanevel zo scherp en gedetailleerd in beeld gebracht. Deze nieuwe opnamen onthullen een rijkdom aan details die nooit eerder werden waargenomen en zijn voor sterrenkundigen een mooi voorproefje van wat er mogelijk moet zijn met de James Webb Space Telescope die volgend gelanceerd wordt. 

Het gat in de ozonlaag boven het zuidpoolgebied is dit jaar, omwille van de uitzonderlijke koude temperaturen in de stratosfeer, erg diep. Daar waar het ozongat boven Antarctica vorig jaar nog het kleinste ooit gemeten was, zou het dit jaar wel eens een van de grootste kunnen worden. Of het ozongat effectief richting een record zal evolueren, zal de komende dagen en weken door satellietwaarnemingen kunnen bevestigd worden en hangt vooral af van de verdere stabiliteit van de stratosferische polaire vortex.

Met behulp van ESO’s Very Large Telescope (VLT) hebben astronomen zes sterrenstelsels ontdekt rond een superzwaar zwart gat dat al bestond toen het heelal nog geen miljard jaar oud was. Het is voor het eerst dat zo’n hechte groep zo kort na de oerknal is waargenomen. De ontdekking geeft meer inzicht in hoe superzware zwarte gaten, waarvan er ook een in het centrum van ons Melkwegstelsel is te vinden, zijn ontstaan en zo snel hun enorme afmetingen hebben bereikt. Ze bevestigt de theorie dat zwarte gaten snel kunnen groeien in grote web-achtige structuren die overvloedige hoeveelheden gas bevatten waarmee ze zich kunnen voeden.

Luchtvervuiling wordt wereldwijd erkend als de vijfde belangrijkste risicofactor voor sterfte. Wereldwijd sterven jaarlijks ongeveer 5 miljoen mensen (lees: een op de tien doden) aan de gevolgen van een slechte luchtkwaliteit. Volgens het recentste rapport van het Europees Milieuagentschap is een op de acht sterfgevallen in Europa het gevolg van aan luchtverontreiniging gerelateerde ziekten. Dit zet luchtvervuiling in de schijnwerpers als een milieuprobleem van groot maatschappelijk belang.

Een internationaal team van astronomen heeft vandaag de ontdekking bekendgemaakt van een zeldzaam molecuul, fosfine, in de wolken van Venus. Op aarde wordt dit gas alleen geproduceerd door de industrie of door micro-organismen die in zuurstofvrije milieus gedijen. Astronomen speculeren al tientallen jaren over de mogelijkheid dat hoge wolken op Venus een broedplaats kunnen zijn van micro-organismen die het snikhete planeetoppervlak vermijden, maar wel bestand moeten zijn tegen een zeer hoge zuurgraad. De detectie van fosfine zou erop kunnen wijzen dat dit buitenaardse ‘luchtleven’ echt bestaat.

Een team van astronomen heeft het eerste directe bewijs gevonden dat groepjes sterren hun planeet-vormende schijf aan flarden kunnen scheuren. Het resultaat is een kromgetrokken schijf met gekantelde ringen. Dit nieuwe onderzoek wijst erop dat zich in de gekantelde ringen rond meervoudige sterren exotische planeten, vergelijkbaar met Tatooine in de Star Wars-films, kunnen vormen.

Wetenschappers hebben met behulp van een nieuwe 'machine learning'-algoritme het bestaan van maar liefst vijftig nieuwe exoplaneten kunnen bevestigen. De 'machine learning' techniek betekent zoveel als 'machinaal leren' en is een techniek waarmee computers op zoek gaan naar specifieke patronen in meetgegevens. Het nieuwe algoritme werd ontwikkeld door wetenschappers van de universiteit van Warwick en zal in de toekomst ook gebruikt worden om meetgegevens afkomstig van bestaande ruimtetelescopen te analyseren.

Waarnemingen met de bekende Hubble Space Telescope hebben aangetoond dat de onverwachte helderheidsafname van de ster Betelgeuze, afgelopen winter, wellicht is veroorzaakt doordat de ster een enorme hoeveelheid heet materiaal de ruimte heeft ingeblazen. Deze dramatische uitbarsting veroorzaakte een wolk van donker stof die de helderheid van deze ster, gezien vanaf de aarde, verminderde. 

Astronomen die gebruikmaken van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), waar de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) partner in is, hebben een extreem ver en dus zeer jong sterrenstelsel ontdekt dat verrassend veel op onze Melkweg lijkt. Het stelsel is zo ver weg dat zijn licht er meer dan 12 miljard jaar over heeft gedaan om ons te bereiken: we zien het zoals het was toen het heelal nog maar 1,4 miljard jaar oud was. Het is ook verrassend ordelijk, wat in strijd is met de theorie dat alle sterrenstelsels in het vroege heelal turbulent en instabiel waren. Deze onverwachte ontdekking stelt ons begrip van hoe sterrenstelsels ontstaan op de proef en levert nieuwe inzichten op over het verleden van ons heelal.

Met zijn symmetrische uiterlijk, prachtige kleuren en subtiele patronen doet deze bel van gas, die bekendstaat als NGC 2899, denken aan een vlinder die langs de hemel fladdert. Het object, hier op een nieuwe opname van ESO’s Very Large Telescope (VLT), is nooit eerder zo gedetailleerd in beeld gebracht. Zelfs de zwakke randen van deze zogeheten planetaire nevel, die zich als een waas over de achtergrondsterren uitstrekken, zijn te zien.